ความเป็นมาของโครงการ

สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ตระหนักถึงความสำคัญของการเป็นแหล่งรวบรวมองค์ความรู้และการให้บริการข้อมูลท้องถิ่นภาคเหนือ  โดยได้กำหนดให้เป็นหนึ่งในพันธกิจหลักของสำนักหอสมุด และได้กำหนดยุทธศาสตร์ในการพัฒนาศูนย์ข้อมูลท้องถิ่นภาคเหนือในแผนกลยุทธ์ สำนักหอสมุด ระยะ ๕ ปี (พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙) ด้วย   ทั้งนี้  เพื่อพัฒนาการเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านข้อมูลท้องถิ่นภาคเหนือที่พร้อมให้บริการ และสนับสนุนการเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ของประชาคมในมหาวิทยาลัยและสังคมภาคเหนือ

ตั้งแต่ปีงบประมาณ ๒๕๕๐ เป็นต้นมา สำนักหอสมุดได้กำหนดแนวคิดในการให้บริการข้อมูลภาคเหนือ ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย จึงได้ร่วมมือกับสำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศ (ชื่อเดิม สำนักบริการคอมพิวเตอร์) ในการจัดทำและเผยแพร่ข้อมูลภาคเหนือในรูปแบบ e-Northern Information ในลักษณะมัลติมีเดีย และได้กำหนดเป็นกิจกรรมหนึ่งในโครงการบูรณาการห้องสมุดที่มีชีวิต (Living Library) เพื่อพัฒนาสังคมการเรียนรู้ ซึ่งในปีแรกนี้ ได้ร่วมกันจัดทำและเผยแพร่ข้อมูล “อาหารพื้นบ้านล้านนา” ผ่านเว็บไซต์ของสำนักหอสมุด ที่ http://lannainfo.library.cmu.ac.th/lannafood เพื่อเผยแพร่ข้อมูลภาคเหนือ และอนุรักษ์ สืบสาน พัฒนา เผยแพร่เอกลักษณ์ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาล้านนา ตลอดจนดำเนินงานด้านบริการสารนิเทศที่สนองต่อนโยบายอาหารปลอดภัย (Food Safety) ของรัฐบาล ในรูปแบบที่สามารถค้นหาข้อมูลได้ในรูปมัลติมีเดีย อย่างสะดวกรวดเร็ว ทุกที่ทุกเวลา และเผยแพร่ได้อย่างกว้างขวาง ในปีงบประมาณ ๒๕๕๒ นี้ ได้ปรับปรุงเว็บไซต์เป็นภาษาอังกฤษ ทำให้เป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้บริการอย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น

ในปีงบประมาณ ๒๕๕๑ สำนักหอสมุดและสำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศได้ร่วมกันจัดทำและเผยแพร่ข้อมูล “ภาพล้านนาในอดีต”     ผ่านเว็บไซต์ของสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ http://lannainfo.library.cmu.ac.th/picturelanna โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและเผยแพร่ภาพล้านนาในอดีต เปรียบเทียบกับภาพปัจจุบันและคำอธิบายภาพในรูปสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เผยแพร่ข้อมูลภาคเหนือที่มีคุณค่าต่อการศึกษาค้นคว้าและวิจัย และปลุกจิตสำนึกในการรักษามรดกทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ความรักและหวงแหนความเป็นล้านนาของผู้คนในภาคเหนือ โดยในปี ๒๕๕๑ ดำเนินการเผยแพร่ภาพล้านนาในอดีตเฉพาะเชียงใหม่ ลำพูน แม่ฮ่องสอน และเชียงราย ซึ่งเป็นผลงานของนายบุญเสริม สาตราภัย และเผยแพร่ชีวประวัติของท่าน ในฐานะบุคคลสำคัญด้านการบันทึกภาพประวัติศาสตร์ของล้านนาและนักเล่าอดีตล้านนาจากภาพถ่าย ฐานข้อมูลภาพล้านนาในอดีต เป็นฐานข้อมูลภาพล้านนาฐานแรกของประเทศไทย ที่ให้ข้อมูลประกอบภาพอย่างละเอียด สามารถอ้างอิงได้ และมีมาตรฐานในการจัดเก็บและการสืบค้นข้อมูลตามมาตรฐานสากล ทำให้ผู้ใช้สามารถสืบค้นผ่านโปรแกรมค้นหา (search engine) ซึ่งเป็นจะประโยชน์ต่อผู้รับบริการเป็นอย่างกว้างขวาง  ในปี ๒๕๕๒ นี้ ได้จัดทำเว็บไซต์และฐานข้อมูลเป็นภาษาอังกฤษ เพื่อให้ฐานข้อมูลสามารถเผยแพร่ได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น

ในปีงบประมาณ ๒๕๕๒-๒๕๕๓ สำนักหอสมุดและสำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศได้ร่วมกันจัดทำและเผยแพร่ข้อมูล “ประเพณีล้านนา”  ผ่านเว็บไซต์สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ http://lannainfo.library.cmu.ac.th/lannatradition โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและเผยแพร่ประเพณีล้านนาในรูปสื่ออิเล็กทรอนิกส์ผ่านเว็บไซต์และในรูปสื่อวิดีทัศน์  เป็นสร้างแหล่งข้อมูลประเพณีล้านนาให้แก่นักศึกษา อาจารย์ และประชาชนทั่วไป อีกทั้ง เป็นการสนับสนุนข้อมูลเพื่อการท่องเที่ยวในภาคเหนือเชิงวัฒนธรรม การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมล้านนาในด้านข้อมูล อันเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาค้นคว้าอย่างกว้างขวาง ตลอดจนปลุกจิตสำนึกให้ชาวล้านนารู้สึกหวงแหน ตระหนักถึงคุณค่าของศิลปวัฒนธรรม และร่วมแรงร่วมใจอนุรักษ์ในแนวทางที่ถูกต้องและเหมาะสมต่อไป

การดำเนินการตามโครงการในปี ๒๕๕๒ จัดทำและเผยแพร่ข้อมูลประเพณีล้านนา จำนวน ๓ ประเพณี ได้แก่ ประเพณียี่เป็ง ประเพณีกินแขกแต่งงาน และประเพณีปีใหม่เมืองหรือสงกรานต์ล้านนา ในปี ๒๕๕๓ จัดทำและเผยแพร่ข้อมูลประเพณีสำคัญของล้านนาประจำเดือนต่างๆ อีก จำนวน ๒๐ประเพณี  รวมทั้งหมด จำนวน ๒๓ ประเพณี  นอกจากการเผยแพร่ข้อมูลในรูปบทความและฐานข้อมูลผ่านเว็บไซต์ และในรูปสื่อวิดีทัศน์ สำหรับการสืบค้นจากฐานข้อมูล ได้จัดทำทางเลือกในการสืบค้นจากคำสำคัญ หัวเรื่อง และผู้แต่ง/เจ้าของผลงาน ที่มีมาตรฐานในการจัดเก็บและการสืบค้นข้อมูลตามมาตรฐานสากล ทำให้ผู้ใช้สามารถสืบค้นผ่านโปรแกรมค้นหา ซึ่งเป็นจะประโยชน์ต่อผู้รับบริการเป็นอย่างกว้างขวาง   และเพื่อให้ฐานข้อมูลสามารถเผยแพร่ได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น ในปี ๒๕๕๓ สำนักหอสมุดและสำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศ ได้ดำเนินการจัดทำเว็บไซต์และฐานข้อมูลประเพณีล้านนาเป็นภาษาอังกฤษ

ในปีงบประมาณ ๒๕๕๖ สำนักหอสมุด ได้ดำเนินการเพิ่มระเบียนภาพในฐานข้อมูลภาพล้านนาในอดีต  ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ  โดยได้เผยแพร่ภาพประวัติของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ซึ่งเป็นภาพเหตุการณ์หรือกิจกรรมสำคัญๆ  ในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่  โดยได้รับความอนุเคราะห์ภาพจากงานโสตทัศนศึกษา สำนักหอสมุด จำนวน ๒๐๐ ภาพ  นอกจากนี้ ยังได้รับความอนุเคราะห์จากคุณนเรนทร์ ปัญญาภู  นักจดหมายเหตุ  ได้ให้ความอนุเคราะห์ภาพสะสมซึ่งเป็นภาพในอดีตของจังหวัดลำพูน จำนวน  ๓๐๐ ภาพ  

ในปีงบประมาณ ๒๕๕๗ สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้จัดทำและเผยแพร่ข้อมูล “เครื่องเขินล้านนา” ผ่านเว็บไซต์สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ http://lannainfo.library.cmu.ac.th/lannalacquerware โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลภาคเหนือในรูปสื่ออิเล็กทรอนิกส์ผ่านเว็บไซต์สำนักหอสมุด รวบรวมองค์ความรู้เกี่ยวกับเครื่องเขิน  ซึ่งเป็นศิลปหัตถกรรมที่มีคุณค่าของท้องถิ่นล้านนา  โดยให้ข้อมูลทางด้านประวัติความเป็นมา  กรรมวิธีการผลิต  ลวดลายเครื่องเขินในแต่ละท้องถิ่น และภาพสะท้อนจากอดีตถึงปัจจุบันของเครื่องเขิน อีกทั้ง ยังได้รวบรวมข้อมูลภาพและภาพเคลื่อนไหว จากแหล่งผลิตและแหล่งสะสมในภาคเหนือตอนบน ได้แก่ เชียงใหม่ ลำปาง แพร่ น่าน และจากชุมชนชาติพันธุ์ไท ณ เมืองเชียงตุง รัฐฉาน สาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า ทั้งนี้ เพื่อเป็นการอนุรักษ์ สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นล้านนา และทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นในด้านข้อมูล  อันเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาค้นคว้าอย่างกว้างขวาง ตลอดจนปลุกจิตสำนึกให้ชาวล้านนารู้สึกหวงแหน ตระหนักถึงคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมของล้านนา

ด้านการสืบค้นจากฐานข้อมูล ได้จัดทำทางเลือกในการสืบค้นจากคำสำคัญ หัวเรื่อง ในการสืบค้น  มีมาตรฐานในการจัดเก็บและการสืบค้นข้อมูลตามมาตรฐานสากล โดยมีการเชื่อมโยงคำสำคัญที่เกี่ยวข้องเข้าไว้ด้วยกัน ทำให้ผู้ใช้สามารถสืบค้นผ่านโปรแกรมค้นหา ในตัวเว็บไซต์เอง หรือผ่านโปรแกรมค้นหาจากภายนอก ซึ่งเป็นจะประโยชน์ต่อผู้รับบริการเป็นอย่างกว้างขวาง ตลอดจนเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สามารถเข้าถึงจากระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ตได้อย่างสะดวก รวดเร็ว ทุกที่ทุกเวลา และทันกับความต้องการ โดยได้จัดทำทั้งเนื้อหาภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ทำให้การเผยแพร่สารสนเทศเป็นไปอย่างกว้างขวางมากยิ่งขึ้น