มะนาว


 
            บ่านาว ส้มบ่านาว (ภาคเหนือ), ลิมายนิปี (มลายู) ปะโหน่งกลยาน (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) โกร้ยชะม้า (เขมร) (วุฒิ วุฒิธรรมเวช, 2540, 357) หมากฟ้า (ฉาน-แม่ฮ่องสอน) ปะนอเกลมะ นอเกละ มะเน้าด์เล (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) ส้มมะนาว (ทั่วไป) (ปรียา ไตรรัตน์ณรงค์, 2547, 81)
 
            มะนาว มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Lime เป็นไม้พุ่มขนาดย่อม สูงราว 2-4 เมตร กิ่งอ่อนมีหนาม ใบเดี่ยวรูปไข่ ปลายโค้งแหลมเล็กน้อย โคนมน ขอบจักโค้งเล็กๆ มีต่อมน้ำมันเล็กทั่วไป ก้านใบมีครีบเล็กๆ ออกเรียงสลับกัน ดอกเล็กสีขาว เกสรเหลือง ผลกลม ผิวสีเขียวมัน มีต่อมน้ำมัน (วุฒิ วุฒิธรรมเวช, 2540, 357) พันธุ์มะนาวที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ และปลูกกันในประเทศไทยในปัจจุบัน ได้แก่ 1. มะนาวหนัง ผลอ่อนมีลักษณะกลมยาวหัวท้ายแหลม เมื่อโตเต็มที่ผลจะมีลักษณะกลมค่อนข้างยาว มีกลมมนบ้างเล็กน้อย ด้านหัวมีจุกเล็ก ๆ มีเปลือกค่อนข้างหนา จึงทำให้เก็บรักษาผลไว้ได้นาน 2. มะนาวไข่ มีขนาดและลักษณะคล้ายมะนาวหนังเกือบทุกอย่าง ผลอ่อนมีลักษณะกลมยาวหัวท้ายแหลม เมื่อโตเต็มที่ผลจะมีลักษณะกลมมนเป็นส่วนมาก เปลือกบาง ผลโตกว่ามะนาวหนัง 3. มะนาวแป้น เป็นมะนาวที่สามารถให้ดอกออกผลตลอดปี ผลมีขนาดกลาง ทรงผลแป้น เปลือกบาง มีหลายพันธุ์ เช่น พันธุ์แป้นรำไพ แป้นทราย เป็นต้น มนู โป้สมบูรณ์, วรรณวาท แก้วคำแสน และละออ เนียมช่วย, 2550)
 
        
            มีวิตามินซี และเกลือแร่ต่างๆ ข้อมูลทางอาหารนั้น น้ำมะนาว ใช้ปรุงอาหาร โดยเฉพาะอาหารประเภทยำ น้ำพริกปลาทู น้ำพริกปลาร้า ลาบอีสาน ทำน้ำมะนาว ดื่มแก้กระหายได้เป็นอย่างดี หรือนำผลไปดอง ใช้ปรุงอาหารประเภทต้ม หรือแกงได้รสชาติดี (ปรียา ไตรรัตน์ณรงค์, 2547, 84)
        
ใบ ใช้ต้มดื่ม กัดฟอกเสมหะ ฟอกโลหิตระดู
น้ำในลูก ผสมเกลือและน้ำตาลทรายแดง จิบแก้เสมหะ แก้ไอ รับประทานแก้เลือดออกตามไรฟัน ฟอกโลหิต กัดเถาดานในท้อง ล้างเสมหะในคอ
เมล็ด คั่ว และบดเป็นผงหรือต้มดื่ม แก้ซาง ขับเสมหะ แก้พิษไข้ร้อน บำรุงน้ำดี
ราก แก้ไข ถอนพิษ แก้ไข้กลับซ้ำ ถอนพิษผิดสำแดง ฝนกับสุราทาแก้ปวดฝี แก้พิษอักเสบ (วุฒิ วุฒิธรรมเวช, 2540, 357)
 
 
 
            

ปรียา ไตรรัตน์ณรงค์. (2547). คัมภีร์ แพทย์สมุนไพร ผลไม้ สมุนไพรและพืชผักสวนครัว. กรุงเทพฯ: One World.

มนู โป้สมบูรณ์, วรรณวาท แก้วคำแสน และละออ เนียมช่วย. การปลูกมะนาว. ค้นวันที่ 10 สิงหาคม 2550 จากhttp://web.ku.ac.th/agri/lemon/b1.htm

วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานุกรมสมุนไพร: รวมหลักเภสัชกรรมไทย. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.