 |
คลองแม่ข่า น้ำแม่ข่าในยุคที่เทศบาลทำผนังซีเมนต์ปิดทึบทั้ง 2 ฝั่ง เมื่อพ.ศ. 2510 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
เมื่อแรกตั้งเมืองเชียงใหม่พระยามังรายโปรดให้เลือกพื้นบริเวณเชิงดอยสุเทพซึ่งอุดมสมบูรณ์ไปด้วยแหล่งน้ำที่สามารถใช้หล่อเลี้ยงชุมชนขนาดใหญ่ได้ เป็นทั้งเส้นทางคมนาคมและใช้สำหรับการเพาะปลูก แม่น้ำสายสำคัญคือ แม่น้ำปิงและแม่น้ำแม่ข่า
แม่น้ำปิงเป็นแม่น้ำสายใหญ่ใช้เป็นเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองเชียงใหม่กับเมืองภายนอกคือเมืองในเขตตอนบนกับหัวเมืองท่าตอนล่างอยุธยาและกรุงเทพฯ ตามลำดับ
แม่น้ำแม่ข่าเป็นแม่น้ำสายสำคัญที่ไหลหล่อเลี้ยงเมืองเชียงใหม่ เป็นแม่น้ำที่ให้ทั้งความอุดมสมบูรณ์ในการเพาะปลูกและเป็นเส้นทางคมนาคมสายหลักของผู้คนในเมืองเชียงใหม่ ดังจะเห็นได้จากเส้นทางการไหลของแม่น้ำสายนี้ที่ปรากฏอยู่ในตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่... อยู่ที่นี่หัน (เห็น) น้ำตกแต่อุชุปัตตาดอยสุเทพ มาเป็นแม่น้ำไหลขึ้นไปหนเหนือ แล้วไหลดะไปหนวันออก แล้วไหลไปใต้ แล้วไหลไปวันตกเกี้ยวเวียงกุมกาม แม่น้ำนี้เป็นนครคุณเกี้ยวเมืองอันนี้ ...
จากการสำรวจเส้นทางแม่น้ำแม่ข่า ในปี พ.ศ. 2520 และได้พูดคุยกับคนเก่าแก่ที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ริมฝั่งแม่น้ำทำให้ทราบว่าเมื่อย้อนหลังไปสัก 100 ปี แม่น้ำแม่ข่ายังเป็นแม่น้ำที่ใสสะอาด ชาวบ้านได้อาศัยแม่น้ำสายนี้ในการใช้ซักล้างและเป็นเส้นทางคมนาคมภายในเมืองได้เป็นอย่างดี
จากการเติบโตของเมืองเชียงใหม่ทำให้มีผู้คนเข้ามาตั้งถิ่นฐานทำมาหากินมากขึ้น ส่วนหนึ่งเข้าไปตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณริมคลองแม่ข่า เป็นบ้านเรือนอยู่อาศัยบ้าง เป็นร้านค้าบ้าง และเป็นโรงงานขนาดเล็กบ้าง เมื่อมีระบบน้ำประปาและการใช้รถแทนเรือ ซึ่งถือกันว่าเป็นการพัฒนาที่ทันสมัยแต่เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้คลองแม่ข่าหมดประโยชน์ในฐานะเป็นแม่น้ำสายหลักของคนในเชียงใหม่อีกต่อไป แต่กลับมีประโยชน์ในการเป็นแหล่งถ่ายเทของเสีย จนทำให้ปัจจุบันแม่น้ำสายนี้เน่าเสียจนยากฟื้นคืน นอกจากนั้นยังมีการก่อซีเมนต์ปิดทับทั้งสองฝั่งจนแม่น้ำกลายสภาพเป็นคูน้ำแห่งหนึ่ง ไม่เหลือร่องรอยการเป็นสายน้ำสายชีวิตของคนเชียงใหม่อีกเลย
รายการอ้างอิง
สงวน โชติสุขรัตน์. (2516). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. พระนคร:
คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์
|
|
|
 |
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.สำนักหอสมุด |
 |
เชียงใหม่ |
 |
ntic@lib.cmu.ac.th |
|
|
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.สำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศ |
|
เชียงใหม่ |
|
itsc@itsc.cmu.ac.th |
|
|
 |
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ , ผู้ให้ทุนสนับสนุน
อุษณีย์ ธงไชย, ที่ปรึกษาและผู้เชี่ยวชาญประจำโครงการ |
|
|
 |
2510 |
|
|
 |
image/jpeg(.jpeg .jpe .jpg) |
|
|
 |
1 ภาพ; ขาวดำ; 8x10 นิ้ว |
|
|
 |
BS-CM-CN002 |
|
|
 |
ท่านอาจจะบันทึกหรือพิมพ์รูปภาพเพื่อการวิจัยและการศึกษาค้นคว้า ถ้าท่านต้องการใช้สำหรับวัตถุประสงค์อื่น ท่านต้องติดต่อสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อขออนุญาตใช้ |
|
|
|
กลับไปหน้าแสดงรายการภาพ
)
คลิกที่รูปด้านบนเพื่อดูรูปขนาดใหญ่
