|
 |
กระชาย
|
|
|
 | หัวกะแอน หัวหละแอน (ภาคเหนือ) กะแอน ขิงทราย (มหาสารคาม) (จีรเดช มโนสร้อย และอรัญ มโนสร้อย, 2537) ขิงแดง ขิงทราย (อีสาน) (วุฒิ วุฒิธรรมเวช, 2540, 72) จี๊ปู ซีฟู (ฉาน-แม่ฮ่องสอน) เป๊าะสี่ เป๊าซอเร้าะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) กะชาย ว่านพระอาทิตย์ (กรุงเทพฯ) (จีรเดช มโนสร้อย และอรัญญา มโนสร้อย, 2537, 66) |
|
| |
 | เป็นไม้ล้มลุก สูงประมาณ 2-3 ฟุต มีกาบหุ้มใบหุ้มลำต้นตลอด ใบมีกลิ่นหอม ดอกช่อ สีม่วงแดง มีหง้า มีรากเก็บอาหาร แยกเป็นกระเปาะจากเหง้า เรียกว่า กระโปก หรือนมกระชาย
กระชาย มี 3 ชนิด คือ กระชายดำ กระชายแดง และกระชายเหลือง ที่นิยมทั่วไปคือ กระชายเหลือง ขยายพันธุ์ โดยการแยกหน่อ (วุฒิ วุฒิธรรมเวช, 2540, 72)
|
|
| |
 |
กระชายมีรสเผ็ดร้อน ปละกลิ่นหอม ช่วยดับคาวได้ดี เหง้าของกระชายมีน้ำมันหอมระเหยที่มีกลิ่นหอม (รัตนา พรหมพิชัย, 2542, 202)
มีคาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 (ผักพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง, 2550, 28)
ราก เอาไปทำน้ำยาขนมจีนแกง ลำต้นอ่อนเอามากินเป็นผักกับส้มตำ แกง เช่น แกงเลา แกงหน่อไม้ ซุปหน่อไม้
ชาวล้านนามักใช้ หัวละแอน เป็นเครื่องเคียงน้ำพริก (รัตนา พรหมพิชัย, 2542, 202) เป็นส่วนผสมเครื่องแกงข้าวซอย
|
เหง้าใช้แก้โรคในปาก ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด แก้ปวดมวนท้อง ขับระดูขาว (กรมส่งเสริมการเกษตร, 2550)
ข้อบ่งใช้ทางเภสัชกรรมล้านนา เป็นองค์ประกอบในการรักษาโรคทางเดินปัสสาวะอักเสบ กลากเกลื้น ท้องอืด ท้องเฟ้อ (จีรเดช มโนสร้อย และอรัญ มโนสร้อย, 2537, 66)
ข้อบ่งใช้ทางการแพทย์แผนปัจจุบัน-แผนไทย สารจากกระชายมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลินทรย์ โดยได้ผลกับเชื้อแบคทีเรียดีกว่าเชื้อรา โดยเฉพาะ Bacillus subtilis แบคทีเรียในลำไส้และแบคทีเรียที่ทำให้เกิดหนอง น้ำมันหอมระเหย มีฤทธิ์ในการขับลม ช่วยให้กระเพาะและลำไส้เคลื่อนไหวตามปกติ และช่วยเจริญอาหาร (จีรเดช มโนสร้อย และอรัญ มโนสร้อย, 2537, 66)
|
|
| |
 | ตลอดปี |
|
| |
|
|
| |
 |
กรมส่งเสริมการเกษตร. (2550). ผักพื้นบ้าน. ค้นวันที่ 10 มิถุนายน 2550 จากhttp://singburi.doae.go.th/acri จีรเดช มโนสร้อย และอรัญญา มโนสร้อย. (2537). เภสัชกรรมล้านนา: ตำรับยาสมุนไพรล้านนา. กรุงเทพฯ : สถาบันการแพทย์แผนไทย, 2537. ผักพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง. (2550). กรุงเทพฯ: บริษัท ฟ้าอภัย จำกัด. รัตนา พรหมพิชัย. (2542). กะแอน. ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ (เล่ม 1, หน้า 202). กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์. วุฒิ วุฒิธรรมเวช. (2540). สารานุกรมสมุนไพร: รวมหลักเภสัชกรรมไทย. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2540. |
|
| |
|
|
 |
|
